Kıbrıs Rum ve Türk halkının ortak pek çok noktası bulunmaktadır. Ancak kültürün en güçlü ortak paydası kesinlikle Hellim peyniridir. Yüz yıllardır Kıbrıs’ta üretilen bu peynir türü artık tüm dünyada severek tüketilmektedir. Elbette, Kıbrıs Helliminin en lezzetlisini adada yemeniz mümkündür. Bu yazımızda yerel Kıbrıs mutfağının en önemli ürünü olan Hellimin nasıl yapıldığından ve mutfak kültürünün yanı sıra ada kültürünü nasıl etkilediğinden bahsedeceğiz.
Hellim Nasıl Yapılır?
Hellim peyniri Kıbrıs’ın en büyük ithalat kalemidir. Yıllık 250 Milyon Doları geçen rakamlara ulaşan bu ihracat ürünün endüstriyel yapım aşamasından bahsetmeyeceğiz. Bunun yerine size evde Hellim yapmanın yolunu anlatacağız.
Hellim peyniri için çiğ inek, keçi veya koyun sütü kullanılmaktadır. Keçi ve koyun sütünden yapılan Hellimler daha uzun süre dayanırken, inek sütünden yapılan Hellim daha kısa sürede bozulmaktadır.
Hellim Tarifi
Hellim peyniri için gerekli malzemeler:
- 9 Litre çiğ inek, keçi veya koyun sütü
- Hellim mayası
- 1 Adet limon
- 1 Kilogram Salamura Tuzu
- Bir Avuç deniz tuzu
- 2 Litre soğuk su
Hellim peyniri hazırlanışı:
- 8 Litre çiğ sütümüzü 35 – 40 derece ısıya getiriyoruz.
- Isınan süte 1 çay kaşığı maya ekliyip, iyice karıştırıyoruz.
- Isıttığımız tencere veya kazanın üstünü bir bez ile örtüp, 1 saat boyunca sıcaklığını koruyacak şekilde dinlendiriyoruz.
- Sonrasında oluşmaya başlayan Hellimi tencerenin dibine elimizle bastırarak dipte toplanmasını sağlıyoruz.
- Dipte toplanan Hellimi bir tepsiye çıkartıyoruz. Çıkarttığımız Hellim peynirini bir beze sararak iyice sıkıyoruz ve içindeki sıvıyı bu şekilde süzüyoruz. Sıkarak sertleştirdiğimiz Hellimlerin üzerine 1 litre soğuk suyu yavaşça döküyoruz.
- Tencerede kalan peynir altı suyunu karıştırarak kaynatıyoruz. Bu suya limonumuzun suyunu ve deniz tuzumuzu ekliyoruz.
- 1 Litre soğuk çiğ süt ekleyerek karıştırmaya devam ediyoruz. Bir süre sonra lor adı verilen peynir tortuları üst katmanda oluşmaya başlayacak
- Çıkan loru yavaş yavaş toplayarak ayırıyoruz. Lordan tamamen arınan suya Hellimlerimizi koyarak yeniden kaynatıyoruz.
- Yarım saat kadar kaynayan Hellimlerimizi tencereden alıp, soğuk su ile dolu bir kabın içerisine koyuyoruz.
- Soğuyan Hellim peynirini salamura tuzu ile kaplıyoruz.
- Buzdolabında soğuyan Hellimlerimiz yemeye hazır olacaktır. İnek sütü ile yapılan Hellim dondurulduğu taktirde birkaç ay, keçi ve koyun sütünden yapılanlar ise birkaç yıl dayanacaktır.
Hellim Nasıl Tüketilmelidir?
Hellim için en uygun tüketim şekli kızartılmasıdır. Kızartılınca erimeyen bir yapıda olan Hellim peyniri özellikle mangalda kızartılarak tüketildiğinde oldukça lezzetli olmaktadır. Bunun yanı sıra direkt olarak tüketilebileceği gibi suda bekletilerek tuzundan arıtarak tüketmek de tercih edilmektedir. Hellim peyniri sıklıkla kahvaltıda sofralarını süslemektedir.
Kıbrıs’ta Hellim makarna üzerine rendelenerek de yenilmektedir. Bunun yanı sıra Hellim kızartıldıktan sonra çorbalara da konulabilir. Hellim ile yapılan birçok hamur işi de bulunmaktadır.
Hellim’in Kıbrıs Kültüründe Yeri
Bütün Kıbrıslıların hemfikir olduğu bir konu Hellim’in adının Hellim peyniri değil yalnızca Hellim olduğudur. Adada yaşayan birçok insana göre Hellim Kıbrıs‘ın kültürel mirasıdır. Rum ve Türk toplumlarının ortak mirası olarak kabul ettiği bu ürün, ada halklarında birlik duygusunu uyandıran önemli bir simge konumundadır.
2021 yılında Avrupa Birliği, Hellimi “Koruma Altına Alınmış Menşei Adı” (PDO) kapsamına almıştır. Avrupa Birliği’nde Türkçe Hellim ve Rumca Halloumi adı altında satılan ürünlerin yalnızca Kıbrıs’ta üretilen ürünler olabileceği kararlaştırılmıştır.
Bu yazımızda Hellimin yapılışı ve kültürel öneminden bahsettik. Eğer bu konu ilginizi çektiyse Şeftali Kebabı: Yerel Kıbrıs Mutfağından Lezzetler makalemizi de beğeneceğiniz düşünüyoruz.